The Chaconne – A homage to Johann Sebastian Bach

De Ciaccona. Een hommage aan Johann Sebastian Bach - De Ciaccona (de Chaconne) is het 5de deel van de tweede partita voor vioolsolo (BWV 1004) van Johann Sebastian Bach.

Voor zijn Ciaccona-panelen is Ton van Os uitgegaan van de facsimile van Bach's autograaf van de Ciaccona. Deze autograaf is ten gevolge van de verzuring van het papier en door inktvraat, dit is de aantasting van het papier veroorzaakt door de chemische processen in het papier door de combinatie van zuur met ijzer en de inkt, aangestast.

Het papier verkleurde in de loop der jaren. Bach's handschrift vervaagde en er vielen gaten in het papier. Ton van Os heeft fotokopieën van de autograaf geretoucheerd. De verkleuringen en ongerechtigheden op het papier werden met witte verf weggehaald en het vervaagde handschrift van Bach zo voorzichtig mogelijk met zwarte inkt bijgewerkt.

CIACONNA HOMMAGE AAN J.S. BACH 1998 100x180 cm

Deze schone en weer krachtige en duidelijke partituur op maagdelijk wit papier moet voor Bach op zijn werktafel hebben gelegen, nadat hij de laatste noten van de Ciaccona had neergezet. Dit moment, nog voor iemand anders dan Bach het had gezien en nog voor de partituur door een musicus was gespeeld, heeft Ton van Os zichtbaar willen maken.

Een ‘klankvisioen', in een keer neergeschreven: ‘en hij zag dat het goed was'.

Schaue ich auf Bachs Handschrift, so meine ich einen Himmels-körper in Bewegung zu sehen...' (Yehudi Menuhin)

Sie (de autograaf) ist nicht nur eins der schönsten Zeugnisse für Bachs Notenschrift -aus dem Geiste der Musik- , für die unvergleichliche Art, mit der er die Notengruppen zu einem ästhetischen Bild formiert, als wollte er den Charakter der Musik, ihre innere Bewegung auch als optischen Gesamteindruck vermitteln... (Georg von Dadelsen)

Die Chaconne ist mir eines der wunderbarsten, unbegreiflichsten Musikstücke. Auf ein System, für ein kleines Instrument schreibt der Mann eine ganze Welt von tiefsten Gedanken und gewaltigsten Empfindungen. Wollte ich mir vorstellen, ich hätte das Stück machen, empfangen können, ich weiss sicher, die übergrosse Aufregung und Erschütterung hatte mich verrückt gemacht...

(Johannes Brahms in een brief aan Klara Schumann)

Ton van Os

The Chaconne is the fifth part of the second partita for solo violin (BWV 1004) by Johann Sebastian Bach.

The first two pages of the autograph of the Chaconne.

The Chaconne Panels by Ton van Os are based on the facsimile of Bach's autograph for the Chaconne. This autograph has come about through acidification of the paper and ink corrosion; this is decomposition of the paper caused by chemical processes in the paper from acid reacting to iron and the ink.

The paper started to discolour in the course of time. Bach's handwriting began to fade and holes started appearing in the paper.

Ton van Os has retouched photocopies of the autograph. Discolouration and irregularities on the paper were painted over with white paint and Bach's faded handwriting was touched up with the utmost of care using black ink.

This pristine and now powerful and clear musical score on virginal white paper must have once lain on Bach's desk in front of him after he wrote the last few notes of the Chaconne. This moment, before anyone other than Bach had set eyes on it and prior to the score being played by a musician, was the moment Ton van Os wanted to visually capture.

A ‘vision in sound', written in one go: ‘and he saw that it was good'.

When I look at Bach's manuscript, it is as if I see a heavenly body in movement. (Yehudi Menuhin)

It, the autograph, is not only one of the most beautiful testaments to Bach's musical notation - from the spirit of music - but also the incomparable way in which he combines the groups of notes into an aesthetic image; as if he wanted the character of the music, its inner movement, to be represented by its total visual component. (Georg von Dadelsen)

I find the Chaconne one of the most wonderful, most incomprehensible pieces of music. On one stave, for a small instrument, the man writes a whole world of deepest thoughts and most powerful feelings. If I imagined that I could have created, or even conceived the piece, I am quite certain that the excess of excitement and earth-shattering experience would have driven me out of my mind. (Johannes Brahms in a letter to Clara Schumann)

Ton van Os

Vertaling: Moze Jacobs